Comune di Novate Mezzola, frazione di Montagnola
Ortensia Oregioni e Giuseppe Domenighini
Trascrizione
Traduzione
Il vestiario e il freddo invernale
F: Cùma se vestìvuf? Cùśa gh’éra, gh’éruf i šcarp?
O: Oh! Càra, che šcarp… pedü, éran! Pedü de pann; e la… e la mia màma la me mitìa sö ‘n scialèt perchè ghe n’éra mìa de vištìi. E la me diṣèva: šta aténta tùśa, quant a ti rìva giù sùta al rùnch, tàca mìg’ ént in di caštanöö che gh’hu dùma quèšto. Ah già… e ghe l’èa fàa la pòra […].
O: Quèl scial lì, ma ‘l regòrdi amò cùma se ‘l fùss incöö. E an se pasèva dòpu ün cun l’òtar. E invéce quant d’invèrn, per andà a léc, che ànca chì sémper a cò e pé, per šculdàs, la mi mitìa una… una sedéla de bràas, lì ‘n mèz a la štanza, che la šculdèa ‘n pò.
F: Come vi vestivate? Cosa c’era, avevate le scarpe?
O: Oh! Cara, che scarpe… pedule, erano! Pedule di panno; e mia mamma mi metteva un piccolo scialle perché non c’erano vestiti. E mi diceva: stai attenta bimba, quando arrivi sotto il Runch, non impigliarti nei rami dei castagni che ho solo questo. Ah già… e gliel’aveva fatto la povera [nome censurato].
O: Quello scialle, me lo ricordo come se fosse oggi. E ce lo passavamo uno all’altro. E invece quando d’inverno, per andare a letto, che anche qui sempre a capo e piedi [cioè sdraiati uno dalla parte dei piedi e l’altro dalla parte della testa], per scaldarsi, mi metteva una… un secchielo di brace, in mezzo alla stanza, che scaldava un po’.
Trascrizione
Traduzione
Il palanscél
O: Alùra, i palanscéi, i taiàvan fœ di légn de pesciaièt bèi driz, e in pràtiga i fèvan sö štu palanscél…
G: Un léc a castél!
O: Che in… [esitazione] in?
A: Al légn l’éra de pesciaièt?
O: De pesciaièt, de pesciaièt, èco. El palanscél… E dòpu al gh’indéa sùra la bisàca, che la féva de materàz, che sarés incöö.
A: Sé, sé, sé.
O: La bisàca l’éra fàda cun téla bèla gròsa ó de lin opür l’éra… ‘na téla bèla fòrta tüta rigàda de marón. Ma regòrdi benìsim, de marón. E gh’i mitìan ént i föi de furmentùrch…
A: Che i févan un bèl…
O: Che i fèvan… E quand an rivèva a Brasciàdiga al méś de giügn, la mia màma la dešfèa fœ a la ruṣàda di modo che la vegnìa bèla vapurùṣa. La ciapèa la ruṣàda e per i prim vòlt se durmìa sö cùma ind i… cùma’l fus incöö i Permaflex e invéce l’éra la bisàca!
A: Sì, sì! Pensa te! Ma…
F: E dòpu per rinvigurìla gh’éra… mé me regòrdi che gh’éra cùma un tài…
O: Un tài, gh’éra un… Sì! E s’indéva dént cui màa a rügàla. A rügàla. E la vegnìva sö bèla vòlta, ma ùra de la matìna l’éra gemò špatasciàda fö, eh!
A: Eh sì!
O: Che s’indèva giù cun i man e se la rüghèa sö, che la vegnìva bèla vòlta, ma óra de la matìna l’éra spatasciàda fö.
G: Se éran quìi véc i na cambiàvan ént de ménu, se éran quéi giùan, ch’i lavurèan ànca de nòc, i se sfrigulàva ‘n pò i föi.
A: Eh già!
O: Èco l’è rivàa lü!
[risate]
F: Nò, l’è véra, però šcùlta, e quéla végia cùṣa la dupràuf per fà, la föia che gh’éra dént végia?
O: Öh, la si štrituléa, se la cascèa pö vìa, perchè… un ann cun l’òtar, cùma l’ha dìi al G., la si štrituléa fœ.
G: Mìga tüc, però me regòrdi che ‘n pò i se cambiàva dént.
O: I vignìvan cambià ént. Eh!
F: Perchè al palanscél l’è… lèc a castello?
G: Léc a castél!
O: Sì!
F: L’è mìga fà dùma… una piàza?
O: Nò, nò
G: Ànca de dó piaz.
O: Ànca de dó! Vüna l’éra a piano terra, e l’òtar sùra!
F: Però l’éra mìga dùma al léc, al léc sùra l’éra mìga al palanscél? Al palanscél l’è pròpi ‘l letto al castello.
O: Èco.
G: Per mìga fà nóm, hu vist dént a Cuédar, i mè parént, al léc a castél cùla bisàca e i fiöö i durmìvan a… a cò e pé, cùma sa dis, nò?
A: Sì, sì!
G: Per šfrutài perchè… éran magari in un monolocàl, se féva de tüt, l’è vèra o nò?